SKKN Một số giải pháp nhằm thu hút bạn đọc đến với thư viện trường Tiểu học phát triển văn hoá đọc trong kỷ nguyên số - Lê Thị Phương Dung

Nội dung text: SKKN Một số giải pháp nhằm thu hút bạn đọc đến với thư viện trường Tiểu học phát triển văn hoá đọc trong kỷ nguyên số - Lê Thị Phương Dung

1. ` PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1.Cơ sở lí luận: - Bạn đọc là một bộ phận không thể thiếu trong các yếu tố tạo thành thư viện. Vốn tài liệu chỉ thực sự phát huy được giá trị khi nó được bạn đọc sử dụng. Phục vụ bạn đọc là mục tiêu cuối cùng của bất bật kỳ một thư viện nào. Các hoạt động của thư viện như: xây dựng vốn tài liệu, tuyên truyền giới thiệu sách, đưa ra phục vụ các dạng tài liệu, giúp đỡ người tới thư viện trong việc lựa chọn và sử dụng tài liệu một cách thích hợp đều nhằm thu hút bạn đọc đến với thư viện ngày càng nhiều. Công tác này phải được tiến hành bởi sự kết hợp giữa các quá trình liên quan chặt chẽ với nhau của các hoạt động thư viện. Văn hoá đọc có vai trò quan trọng đối với đời sống con người, đặc biệt trong xã hội hiện đại - xã hội thông tin. Ngày nay, có rất nhiều phương tiện truyền tin giúp con người có thể lĩnh hội các giá trị văn hoá, kinh nghiệm trong một không gian và thời gian cụ thể: trao đổi trực tiếp, các phương tiện nghe nhìn, các phương tiện viễn thông, máy tính Tuy nhiên, tiếp nhận thông tin qua tài liệu vẫn là phương tiện phổ biến và đảm bảo hiệu quả cao bởi tính ổn định và khả năng truyền bá không giới hạn qua không gian và thời gian. Hơn nữa, dưới tác động của công nghệ hiện đại, tài liệu tồn tại không chỉ ở dạng giấy mà còn ở dạng điện tử, được lưu trữ và phổ biến một cách dễ dàng thuận tiện. Văn hóa đọc trở thành điều kiện thuận lợi cho mỗi người tiếp thu thông tin, tri thức và vận dụng một cách có hiệu quả vào các hoạt động sống của mình. - Thư viện là trung tâm văn hóa, là chiếc cầu nối, là nơi tập trung đầy đủ sách, báo, tài liệu, là nơi có khả năng và phương tiện để phục vụ tốt nhất, tiết kiệm nhất những yêu cầu, những thắc mắc của giáo viên, học sinh trong việc dạy và học. Thư viện góp phần nâng cao chất lượng dạy và học, đồng thời xây dựng nền Văn hóa đọc ngay chính trong trường học và trong toàn cộng đồng. Chính vì vậy, làm thế nào để thu hút bạn đọc đến với thư viện phát triển văn hóa đọc trong trường tiểu học đóng vai trò vô cùng quan trọng, phải gắn liền với việc dạy và học trong nhà trường; phải lấy mục tiêu đào tạo, nhiệm vụ năm 20/20
2. ` sách, báo, công tác phục vụ bạn đọc, tạo mọi điều kiện để nhân viên thư viện nâng cao chuyên môn nghiệp vụ. Tuy nhiên, đối tượng bạn đọc chủ yếu là học sinh tiểu học( lứa tuổi từ 6 13) và đặc biệt là học sinh lớp 1,2 tuổi còn nhỏ, có em chưa đọc thông viết thạo nên ý thức đọc sách chưa cao, chưa biết giữ gìn sách báo, gây thất thoát nhiều tài liệu. - Trước đây do điều kiện kinh phí còn hạn chế nên việc bổ sung vốn tài liệu hằng năm chưa nhiều, chưa đa dạng chưa đáp ứng được hết nhu cầu bạn đọc ảnh hưởng không nhỏ đến việc thu hút bạn đọc tới thư viện. Hơn nữa thư viện mới chỉ thu hút số ít học sinh giỏi có nhu cầu thực sự về tài liệu, một số thích đọc các loại truyện tranh mang tính giải trí ít tính giáo dục. Trăn trở trước thực trạng đó, tôi tiến hành điều tra nghiên cứu nhu cầu, tâm lí lứa tuổi và tìm hiểu những hoạt động truyền thống của thư viện nhằm phát huy những điểm yếu để khắc phục, bổ sung. Được sự ủng hộ, quan tâm của nhà trường và tập thể giáo viên tôi đã đưa ra một số biện pháp để thu hút bạn đọc, giúp học sinh có thói quen đến thư viện, phát huy tối đa nguồn tài sản của thư viện, số lượng sách trong thư viện được luân chuyển thường xuyên liên tục nhằm góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của công tác thư viện và nâng cao chất lượng học tập. Đây cũng là nền tảng để phát triển văn hóa đọc trong trường học và là vấn đề quan trọng gắn liền với nhiệm vụ được phân công. 3. Các biện pháp nhằm thu hút bạn đọc đến với thư viện. Làm thế nào để khơi dậy niềm đam mê đọc sách báo ở học sinh, thu hút các em đến với thư viện ngày càng đông, nhằm gìn giữ và phát huy nền “Văn hóa đọc” đang bị phương tiện thông tin nghe nhìn đang lấn át? Xuất phát từ nhận thức trên, cũng như qua tìm hiểu nhu cầu đọc và những kinh nghiệm của bản thân qua thực tiễn tại trường tôi xin mạnh dạn đưa ra các biện pháp nhằm thu hút bạn đọc đến với thư viện ở trường Tiểu học như sau: a. Tạo không gian thoải mái phù hợp với lứa tuổi tiểu học. Trước đây thư viện trường chỉ như một kho chứa sách rộng gần 50m2. Nay được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, của Ban giám hiệu trường cùng sự 20/20
3. ` sách theo lịch của nhà trường thì các em có thể vào thư viện bất cứ khi nào kể cả giờ ra chơi. Học sinh được đi lại tự do, trao đổi thông tin về các lượt sách mà mình vừa tìm đọc với các bạn ngay tại thư viện. Với các em học sinh lớp một chưa đọc thông viết thạo các em lại được lên thư viện với các hình thức khác nhau: xem hoạt hình, kể chuyện theo tranh, vẽ tranh hoặc chơi đố vui khiến các em rất yêu thích khi được xuống thư viện. b. Xây dựng kế hoạch đọc sách theo chủ đề, chủ điểm cho học sinh. Ngay từ đầu năm tôi đã lên kế hoạch hoạt động chung cho từng tháng dựa trên kế hoạch của nhà trường chuyển Ban giám hiệu xét duyệt. Sau đó mỗi tháng tôi đưa ra kế hoạch theo từng tuần phù hợp với chủ đề tháng. Sách được thay đổi liên tục phù hợp với các sự kiện khiến học sinh không bị nhàm chán khi vào thư viện. Kế hoạch đọc sách cũng dựa trên cơ sở nghiên cứu chương trình học của các khối lớp và nhu cầu đọc của học sinh. VD: Đến trước thi học kỳ chừng một tháng tôi tiến hành giới thiệu cho các em mượn các loại sách như: Giải bài tập, câu hỏi ôn tập, một số đề kiểm tra Vì vậy việc đọc sách theo kế hoạch đã giúp học sinh mở rộng vốn kiến thức từ đó các em biết vận dụng vào việc học tập của mình và đạt kết quả cao trong các kỳ thi. Hoặc thời gian trước và sau tết Nguyên Đán tôi lên kế hoạch cho học sinh đọc sách và tìm hiểu về nguồn gốc ngày tết, các sự vật, hiện tượng, các phong tục tập quán của dân tộc ta trong ngày tết sau đó chơi trò chơi hái hoa dân chủ với từng lớp có tiết đọc sách tại thư viện khiến các em háo hức muốn khám phá. Tóm lại: Xây dựng kế hoạch đọc sách là một giải pháp rất tốt để học sinh mở rộng kiến thức đạt hiệu quả cao. Kế hoạch này phải được lập từ đầu năm học một cách chi tiết và thực hiện xuyên suốt cả năm học . c. Xây dựng vốn tài liệu phong phú, đa dạng và tổ chức phục vụ bạn đọc theo nhu cầu hứng thú. Ở lứa tuổi tiểu học nhu cầu đọc ở các em đã bắt ðầu ðýợc hình thành và củng cố tương đối vững chắc, phát triển đa dạng hướng vào những nội dung lành mạnh. Mặc dù sống trong một môi trường sôi động, có nhiều phương tiện thông tin và giải trí hiện đại, đọc sách vẫn là hoạt động được các em ưu tiên hàng đầu, 20/20
4. ` d. Đổi mới và mở rộng các hình thức phục vụ bạn đọc. Đổi mới và mở rộng các hình thức phục vụ bạn đọc nhằm phát huy tác dụng của sách báo đối với chất lượng giáo dục của nhà trường là phát triển vòng quay của sách. Ngoài các tiết đọc tại thư viện theo quy định( 1tiết/1 tuần/1 lớp) ra tôi còn tạo điều kiện cho các em học sinh được tiếp xúc với sách qua nhiều hình thức khác nhau: - Làm thẻ mượn: Đối tượng bạn đọc trong trường tiểu học chủ yếu là các em học sinh nhỏ tuổi, có những em còn chưa đọc thông viết thạo( học sinh lớp 1). Vì vậy, tôi chọn đối tượng để cấp thẻ mượn là các em học sinh khối 2, 3,4, 5. Ngay từ đầu năm học tôi đã gửi thông báo đến từng lớp học về quy tắc và nội quy làm thẻ mượn để các em học sinh biết. Đối với các em khối lớp 2, 3,4, 5 học sinh chỉ cần viết đơn có chữ ký của phụ huynh sẽ được thư viện cấp thẻ mượn và các em có thể mượn sách bất cứ lúc nào trong thời gian thư viện mở cửa kể cả giờ ra chơi. Học sinh được mượn mỗi tuần/1lần từ 1- 5 cuốn sách. - Giỏ sách tại lớp: Để các em có cơ hội tiếp xúc với sách ở mọi nơi mọi chỗ, có thể tranh thủ mọi thời gian đọc sách nên ngay từ đầu năm học tôi cùng tổ thư viện măng non đã chọn sách và chia ra làm các giỏ sách nhỏ với các chủ đề khác nhau: Văn học, truyện cổ tích Việt Nam, truyện cổ tích thế giới, sách khoa học, sách lịch sử, sách danh nhân sau đó bàn giao về các lớp dưới sự quản lý của cô giáo chủ nhiệm và nhóm thư viện măng non lớp(từ 4-6 em) các em có nhiệm vụ quản lý sách đọc và luân chuyển giỏ sách theo lịch luân chuyển của thư viện vào thứ 2 đầu tuần. Ví dụ: Vào thứ 2 của tuần I hàng tháng: Tôi sẽ chuyển 48 giỏ sách cho 48 lớp kèm theo lịch nhận và chuyển giỏ sách cho các tuần sau, và như vậy giỏ sách sẽ được luân chuyển từ lớp nọ sang lớp kia theo đúng kế hoạch luân chuyển của thư viện. Như vậy sẽ có nhiều thời gian để đọc sách báo hơn kể cả giờ bán trú và sách sẽ được luân chuyển ngày càng nhiều hơn. + Tủ sách lưu động: Sách, báo được trưng bày trong các tủ( giá) nhỏ có bánh xe để có thể di chuyển dễ dàng phục vụ các em trong các giờ ra chơi hay ngoài giờ học hoặc trong các buổi dã ngoại, học tập ngoại khóa tôi thường tổ chức cho 20/20
5. ` Đặc biệt, từ năm học 2016-2017 nhà trường đã mạnh dạn đầu tư xây dựng phần mềm thư viện KOHA giúp lưu trữ toàn bộ tài liệu trong thư viện, bạn đọc có thể tra cứu tìm và đặt mượn ngay tại nhà những tài liệu bạn đọc cần qua trang thư viện trường có tên Nguyentrai.koha.vn. Hiện nay phần mềm này đang được triển khai mang lại hiệu quả cao trong quản lý thư viện bằng công nghệ thông tin. 4. Kết quả nghiên cứu. Trong 2 năm áp dụng sáng kiến trên tỉ lệ bạn đọc đến với thư viện ngày càng cao, lượng sách luân chuyển tăng đáng kể góp phần không nhỏ vào thành công của thầy và trò trong trường. Qua theo dõi sổ nhật kí thư viện của nhà trường, tỷ lệ giáo viên và học sinh lên thư viện đọc sách ngày một tăng, ngày một nhiều giáo viên và học sinh ham thích đọc sách và yêu sách, vòng quay của sách tăng lên đáng kể. Kết quả cụ thể như sau : + Tỷ lệ giáo viên và học sinh lên thư viện đọc sách trong kì I năm học 2017-2018 tăng đáng kể so với năm học 2016-2017 như sau : 2016-2017 2017-2018 Tháng Tỉ lệ giáo viên Tỉ lệ học sinh Tỉ lệ giáo viên Tỉ lệ học sinh 9 100% 85 % 100% 93 % 10 100% 87 % 100% 95 % 11 100% 90 % 100% 97 % 12 100% 92 % 100% 98 % + Tổng lượt tài liệu luân chuyển trong các tháng của năm học 2016-2017 so với năm học 2017-2018 là : VD: 2016-2017 2017-2018 Tháng STK SKĐ SNV STK SKĐ SNV 9 2 230 3 675 85 2 260 4 765 108 10 2 360 3 759 110 2 630 4 875 115 11 2 430 3 875 117 2 830 4 850 120 12 2 453 3 951 132 2 760 4 905 127 20/20
6. ` PHẦN IV. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ 1.Kết luận: Qua nghiên cứu lý luận và thực hiện công tác bạn đọc tại trường cho thấy: Công tác thu hút bạn đọc đến thư viện là một công tác quan trọng trong hoạt động của thư viện, nhằm phục vụ yêu cầu giảng dạy và học tập của giáo viên và học sinh góp phần nâng cao chất lượng toàn diện từ đó xây dựng thói quen đọc sách cho bạn đọc. Phát triển văn hóa đọc là một trong những động lực thúc đẩy sự hình thành nên con người mới, những công dân có hiểu biết, có trí tuệ để có thể thích ứng với sự phát triển của xã hội hiện đại. Từ khi áp dụng các Giải pháp nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc thì tỷ lệ bạn đọc đến thư viện ngày càng cao, chất lượng hoạt động thư viện được đẩy mạnh rõ rệt. Đến thời điểm này thư viện trường đã thực hiện tốt vấn đề phát triển văn hóa đọc trong thời đại kỷ nguyên số, làm cho các hoạt động đọc đã trở thành một nếp quen thường xuyên tại Trường học và lan tỏa tới cả phụ huynh HS góp phần quan trọng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong các nhà trường./. 2.Khuyến nghị Để nâng cao chất lượng phục vụ bạn đọc trong trường tiểu học có hiệu quả, tôi có một số kiến nghị như sau: - Với nhà trường: - Tăng cường thêm kinh phí cho các hoạt động thư viện và kinh phí phát triển vốn tài liệu. - Thường xuyên nâng cấp cơ sở vật chất, trang thiết bị hạ tầng cho thư viện như: giá sách, máy tính - Nâng cấp phần mềm thư viện thường xuyên đảm bảo phù hợp với từng giai đoạn. - Với Phòng giáo dục, Sở giáo dục: Thường xuyên mở các lớp tập huấn về nghiệp vụ thư viện để cán bộ thư viện có thêm cơ hội giao lưu, học hỏi thêm kinh nghiệm. Hà Nội, ngày. . . tháng năm 2018 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết, không sao chép nội dung của người khác Người viết Lê Thị Phương Dung 20/20