Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp học sinh Lớp 4 học tốt môn Kĩ thuật

Nội dung text: Sáng kiến kinh nghiệm Một số biện pháp giúp học sinh Lớp 4 học tốt môn Kĩ thuật

1. Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 học tốt môn Kĩ thuật Trong những năm giảng dạy và chủ nhiệm lớp, bản thân rất băn khoăn, lo lắng kết quả học tập của học sinh lớp được chủ nhiệm, nhưng với lòng yêu nghề mến trẻ tận tuỵ với nghề mà bản thân rút kinh nghiệm và có sáng kiến góp phần vào giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng học sinh học tốt phân môn kĩ thuật 4. Trong quá trình giảng dạy, tôi đã mạnh dạn áp dung những biện pháp sau : 3.1. Định hướng về phương pháp dạy học đối với từng chương Chương 1: Kỹ thuật cắt, khâu, thêu Cắt khâu, thêu là một trong ba nội dung chủ yếu của chương trình kỹ thuật lớp 4. Yêu cầu cần đạt được khi tổ chức dạy học các bài trong chương 1 là học sinh hứng thú với công việc khâu, thêu trên vải và có thể thực hiện được một số công việc tự phục vụ bản thân như : khâu đường sứt chỉ trên quần, áo, khâu gấu quần, áo bị tuột chỉ, thêu tên vào khăn tay, khăn mặt Trên cơ sở vận dụng các kiến thức, kĩ năng về khâu, thêu đã học. Để đạt được mục tiêu, nội dung cơ bản của từng bài và chuẩn bị đầy đủ đồ dùng dạy học để chủ động trong giờ lên lớp. Đồ dùng dạy học phải có kích thướt đủ lớn, đường khâu, đường thêu phải thể hiện rõ ràng, đảm bảo yêu cầu kĩ thuât và mĩ thuật. Quan tâm với việc sử dụng chủ yếu của từng phần, hướng dẫn quan sát hình trong SGK để trả lời câu hỏi và thao tác kĩ thuật . Qua đó từng bước giúp học sinh có khả năng tự học và làm việc với SGK. Chương 2: Kĩ thuật trồng rau, hoa Các bài học về kĩ thuật trồng rau, hoa bao gồm bài học lý thuyết , bài thực hành hoặc lý thuyết kết hợp với thực hành. Do vậy, khi thực hiện, giáo viên kết hợp sử dụng nhiều phương pháp như vấn đáp, tìm tòi, trực quan, thảo luận nhóm, thực hành kĩ thuật. Tùy nội dung của bài giáo viên có thể tổ chức giờ học ngay tại lớp hoặc tại vườn trường. Đối với những bài học lý thuyết, giáo viên nên chọn nội dung thích hợp để xây dựng phiếu học tập và tổ chức thảo luận theo nhóm để học sinh tự tìm hiểu hoặc đưa ra phương án giải quyết vấn đề theo cách hiểu của các em. Chương 3: Lắp ghép mô hình kỹ thuật Yêu cầu đặt ra cho việc thực hiện các bài học là học sinh không chỉ biêt lắp ghép mô hình kĩ thuật theo hướng dẫn của giáo viên mà phải hình thành tư duy kĩ thuật và lòng ham thích tìm tòi để tự lắp ghép mô hình kĩ thuật mới. Muốn vậy, khi tổ chức dạy học các bài về 6
2. Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 học tốt môn Kĩ thuật ở mức hoàn thành tốt (T). Việc đánh giá kết quả học tập của học sinh phải được kết hợp giữa tự đánh giá của học sinh với đánh giá của giáo viên, giữa đánh giá thường xuyên ở cuối mỗi bài học, giữa đánh giá mức độ hiểu biết kiến thức lí thuyết với đánh giá kĩ năng thực hành thể hiện qua sản phẩm, kết quả thực hành và thái độ học tập. Khi đánh giá kiến thức lý thuyết, giáo viên có thể kết hợp đánh giá bằng câu hỏi tự luận với câu hỏi trắc nghiệm . Tuy nhiên, do đặc thù môn học, đánh giá kết quả học tập kĩ thuật ở lớp 4 chủ yếu tập trung vào đánh giá sản phẩm thực hành của học sinh, vì sản phẩm thực hành thể hiện mức độ hiểu kiến thức, ý thức học tập và sự khéo léo, kĩ năng thực hành của học sinh. Việc đánh giá kết quả học tập của học sinh phải khuyến khích được học sinh học tập và chỉ ra hướng phấn đấu cho mỗi học sinh. Tôi đã đánh giá lớp tôi bằng cách là: trưng bày sản phẩm vào cuối tiết học; tuyên dương khen thưởng, động viên học sinh còn chậm có hướng phát huy. - Dạy học thông qua các hoạt động học tập của học sinh: nội dung của bài học thông qua các hoạt động như hoạt động quan sát nhận xét mẫu, hoạt động hướng dẫn thao tác mẫu, hoạt động thực hành. Trong các hoạt động này, giáo viên đóng vai trò là người tổ chức, hướng dẫn, tạo điều kiện cho HS tham gia vào các hoạt động như hoạt động quan sát, đàm thoại, thực hiện các thao tác làm ra sản phẩm Qua đó khám phá ra những điều chưa biết và thu nhận những kiến thức, kĩ năng cần thiết theo mục tiêu bài học. - Dạy học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học: Khi dạy môn kĩ thuật, giáo viên không dạy theo kiểu “rót” kiến thức từ thầy sang trò, giảng giải mọi vấn đề mà cần tập trung hướng dẫn cho học sinh “ học cách học”, học cách phát hiện vấn đề, giải quyết vấn đề theo cách riêng của các em. Hướng dẫn cho học sinh cách đọc SGK để bước đầu làm quen với phương pháp tự học. - Tăng cường học tập cá thể phối hợp với học tập hợp tác: học tập hợp tác trong giờ kĩ thuật được tổ chức dưới hình thức học tập theo nhóm khi học sinh thực hành, trưng bày, trang trí sản phẩm hoặc khi thảo luận những vấn đề kĩ thuật do giáo viên đặt ra trong giờ học. - Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò: HS phải được tham gia tự đánh giá dựa trên sự hướng dẫn và các gợi ý về tiêu chí đánh giá của giáo viên . Khi giáo viên tổ chức trưng bày, đánh giá sản phẩm thực hành thì khuyến khích, động viên học sinh tham gia đánh giá. Việc kết hợp đánh giá của học sinh với đánh giá của GV không những tạo không 8
3. Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 học tốt môn Kĩ thuật + Kim khâu, thêu: Kim có nhiều loại, nhiều số to, nhỏ khác nhau. Khi thực hành khâu, thêu phải chọn loại kim phù hợp với độ dày, mỏng từng loại vải. Nên dùng kim có mũi nhọn, sắc, thon mũi. Khi dùng xong nên để kim đúng chỗ quy định. Tốt nhất nên làm “ gối” cắm kim để giữ kim không bị gỉ hay gãy mũi kim. + Thước: Gồm có thước dây, thước gỗ. Thước dây: Ngoài tác dụng để đo các số đo trên cơ thể, thước dây còn dùng để kiểm tra kích thước sản phẩm. khi dùng xong hướng dẫn học sinh cất cẩn thận, để thước không bị hỏng (chảy nhựa do quá nóng, bị xoắn lại ) khi đo thiếu chính xác. Thước gỗ: Khi kẻ, vẽ trên vải, tay trái cầm thước (ngón cái ở trên, 4 ngón ở dưới), cách cầm thước như vậy thao tác và di chuyển thước sẽ nhanh, dễ dàng. + Phấn may: Khi kẻ, vẽ, cầm phấn bằng ngón cái và ngón trỏ. Tránh dùng phấn cùng màu với vải, làm xong cho phấn vào hộp tránh phấn vỡ vụn. + Khung thêu: Khi căng vải lên khung, phải vuốt và kéo vải cho thật thẳng và đều về mọi phía, để vải không bị xô lệch, độ căng của vải tùy thuộc vào từng loại vải: - Loại vải mỏng: căng vừa - Loại vải dày: căng thẳng + Giấy than Giấy than rất quan trọng và cần thiết khi thêu, giấy than dùng để in mẫu thêu lên vải. Dùng tờ giấy than đặt ở giữa lớp vải và mẫu thêu, có thể lấy kim ghim chặt để mẫu thêu không bị xê dịch. Ví dụ 1: Bài: Vật liệu dụng cụ cắt khâu thêu (tiết 1) * Hướng dẫn học sinh tìm hiểu đặc điểm và cách sử dụng kéo. 10
4. Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 học tốt môn Kĩ thuật Khi vạch dấu đường thẳng phải dùng thước có cạnh thẳng , đặt thước đúng vị trí đánh dấu 2 điểm theo độ dài cần cắt. Khi vạch dấu đường cong cũng phải vuốt thẳng mặt vải. Sau đó vẽ theo vị trí đã định. + Cắt vải theo đường vạch dấu: Giáo viên cho học sinh quan sát hình sách giáo khoa, bên cạnh đó giáo viên kết hợp cho học sinh quan sát tranh quy trình. Lưu ý: Khi thực hiện cắt theo đường vạch dấu : + Tì kéo lên mặt bàn để cắt cho chuẩn + Mở rộng 2 lưỡi kéo và luồn lưỡi kéo nhỏ hơn xuống dưới mặt vải để vải không bị cộm lên. + Khi cắt, tay trái cầm vải nâng nhẹ lên để dễ luồn lưỡi kéo. + Đưa lưỡi kéo cắt theo đường vạch dấu + Chú ý giữ an toàn không đùa nghịch. Giáo viên chốt: Khi vạch dấu trên vải dù đường thẳng hay khi vạch dấu đường cong cũng phải vuốt thẳng mặt vải, sau đó vẽ. Khi cắt tay phải cầm kéo, tay trái cầm vải nâng nhẹ lên, đưa lưỡi kéo cắt theo đường vạch dấu, trong khi cắt không được đùa nghịch. Dùng kéo xong phải để đúng chỗ quy định và an toàn, tránh tai nạn có thể xảy ra. (Phần này đã nêu mục hướng dẫn trên) - Ở bài này trong lớp chỉ có 10 em : Thảo, Linh, Thư cắt vải rất đẹp, còn lại 50 em cắt không chính xác đường cắt không thẳng rất xấu. - Sau khi hướng dẫn xong cách thực hiện như đã nêu trên : 35 em cắt tương đối thành thạo, đường cắt không còn bị dúm, và không còn sọc dưa, nét cắt khá sắc sảo, tinh tế rất đẹp. Như vậy tuỳ theo tình hình thực tế của lớp mà giáo viên lựa chọn hình thức tổ chức cho phù hợp, có thể trong lớp hoặc ngoài trời ; tổ , nhóm hoặc cá nhân. Ví dụ 3 : Bài lợi ích của việc trồng rau hoa a) Mục tiêu: Học sinh biết được ích lợi của việc trồng rau hoa : b) Cách tiến hành 12
5. Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 học tốt môn Kĩ thuật - Quan sát vật mẫu - Hướng dẫn thao tác kĩ thuật a) Hướng dẫn chọn các chi tiết b) Lắp từng bộ phận c) Lắp ráp xe d) Tháo rời Ví dụ 4: Bài Lắp xe nôi a) Mục tiêu : Học sinh nắm được các bước lắp xe và lắp . b) Cách tiến hành : Yêu cầu học sinh chọn các chi tiết và dụng cụ. - Các chi tiết dụng cụ : . Tấm lớn ( một tấm) . Tấm nhỏ ( một tấm) . Ba tấm để lắp chữ U ( một tấm) . Thanh thẳng 9 lỗ (4 Thanh) . Thanh thẳng 7 lỗ ( 2 thanh) . Thanh chữ U dài (2 thanh) . Thanh chữ U ngắn (1 thanh) . Trục dài ( 2 thanh ) . Bánh xe ( 4 bánh ) . Ốc và vít ( 22 bộ ) . vòng hãm ( 12 vòng ) . Cờ lê ( 1 ) . Tua vít ( 1) * Kết luận : Lắp xe nôi theo các bước. 14
6. Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 học tốt môn Kĩ thuật thể hiện mức độ hiểu kiến thức, ý thức học tập và sự khéo léo, kĩ năng thực hành của học sinh. Việc đánh giá kết quả học tập của học sinh phải khuyến khích được học sinh học tập và chỉ ra hướng phấn đấu cho mỗi học sinh. Tôi đã đánh giá lớp tôi bằng cách là: trưng bày sản phẩm vào cuối tiết học, tuyên dương khen thưởng học sinh có sản phẩm đẹp, động viên học sinh còn chậm và có hướng phát huy. Và đây là kết quả đạt được: Bảng thống kê kết quả nhận xét năm học 2017 – 2018 Tổng số Mức độ đánh giá Lớp HS HTT HT CHT 4E 60 30 30 0 3.5. Giáo viên thực hiện tốt công tác chủ nhiệm lớp : Trong quá trình dạy hoc, để giúp học sinh học tốt thông qua môn học giáo viên hiểu thêm rằng, bước hướng dẫn thao tác kĩ thuật là quan trọng, nếu giáo vien hiểu mục tiêu môn kĩ thuật ở lớp 4 là cho học sinh, do học sinh thực hiện, giáo viên là người chỉ đạo tổ chức hướng dẫn trợ giúp học sinh đạt tới dự kiến của bài học. tránh giáo viên không dạy nhồi nhét, áp đặt, dạy kĩ thuật có đặc điểm quan trọng là lý thiết gắn với thực hành. Nên tôi đã tổ chức nhiều hình thức dạy học phong phú: xem các khăn tay có thêu, mẫu thêu, cách cắt áo, quần cho trẻ em, tranh ảnh trên đèn chiếu: các loại hoa dể trồng, đơn giản các quy trình làm mẫu ở các bài lắp ghép mô hình ( các loại xe thông dụng ). từ đó giúp học sinh biết nhận xét cái thú vị của môn học kĩ thuật 4, thông qua chủ nhiệm lớp, qua tiếp xúc hằng ngày tôi nhận thấy rằng những giờ sinh hoạt lớp các em thường nộp các mẫu thêu ở nhà từ đơn giản đến phức tạp có được sản phẩm đẹp trưng bày ở lớp, ngoài ra các em về nhà gieo trồng vào những chậu nhỏ các loại hoa đơn giản đến lớp để tham khảo: hoa vạn thọ, hoa mai, từng nhóm học sinh tranh thủ giờ ra chơi lắp ghép các mô hình nhanh nhẹn, đẹp và chính xác. Tôi thấy các em chuyển biến khá tốt. Giáo viên kết hợp liên hệ ba môi trường giáo dục : gia đình, nhà trường và xã hội để các em biết quý trọng sản phẩm của mình làm ra, sử dụng tốt. 16
7. Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 học tốt môn Kĩ thuật KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ Trong quá trình dạy học phân môn kĩ thuật 4 tôi thấy các em yêu thích môn Kĩ thuật vì đây là môn học rất hay, rất vui, rất bổ ích, rất thú vị, tự tay các em làm ra sản phẩm để gửi tặng ông, bà, cha, mẹ, giúp em khéo léo, nhanh nhẹn, rèn tính cẩn thận, tỉ mỉ, dẻo dai, kiên trì, giúp các em thêm vui vẻ, sảng khoái sau những giờ học Toán,Tiếng việt căng thẳng. Môn Kĩ thuật giúp học sinh biết cách sử dụng một số dụng cụ lao động đơn giản, biết mục đích, cách tiến hành một số công việc lao động đơn giản trong gia đình; rèn luyện tính cẩn thận, kiên trì, sự khéo léo của đôi tay. Rèn luyện kĩ thuật thực hành và làm được sản phẩm theo yêu cầu của giáo viên. Từ đó, hình thành cho các em lòng yêu lao động, quý sản phẩm lao động. Vì vậy về phương pháp và tổ chức dạy học: Tổ chức dạy học môn Kĩ thuật lớp 4 như một hoạt động giáo dục kĩ năng sống, đạo đức cho học sinh.Tăng cường tổ chức các hoạt động học tập của học sinh để tiết học nhẹ nhàng, hiệu quả. Tùy điều kiện thực tế của nhà trường, tổ chức dạy học ở trong hoặc ngoài lớp học để học sinh được thực hành và được chơi với sản phẩm đã làm ra. Hướng dẫn học sinh nắm được các thao tác của quy trình tạo ra sản phẩm.Khuyến khích giáo viên tự làm đồ dùng dạy học, ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy môn kĩ thuật. Đánh giá học sinh bằng nhận xét theo chuẩn kiến thức kĩ năng của môn học. Tuyệt đối không giao bài tập cho học sinh về nhà làm để đánh giá.Muốn làm tốt điều đó, giáo viên cần dạy đúng, dạy đủ nội dung chương trình môn kĩ thuật. Để đạt mục tiêu môn học đề ra, nhằm góp phần giáo dục kĩ năng sống cho học sinh, giúp các em phát triển toàn diện. Giáo viên cần phải thay đổi nhận thức đối với môn học, đổi mới thói quen dạy học. Đồng thời phải tăng cường tự học, tự bồi dưỡng, trau dồi kiến thức, kĩ năng chuyên môn nghiệp vụ để có những hiểu biết đầy đủ, sâu rộng về kĩ thuật, có khả năng thực hiện các thao tác kĩ thuật thành thạo, khéo léo; có nghiệp vụ sư phạm vững vàng, có khả năng thích ứng cao với những thay đổi trong quá trình dạy học và có tâm huyết đổi mới phương pháp dạy học. Đó cũng chính là góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ năm học 2017-2018. Năm học thực hiện các cuộc vận động lớn và phong trào “ Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” Đề tài “ Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 học tốt môn Kĩ thuật” đều chỉnh phương pháp dạy học cho phù hợp nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong nhà trường là tư liệu giúp giáo viên khối 4 trong trường làm tư liệu để tham khảo và làm tốt hơn 18
8. Một số biện pháp giúp học sinh lớp 4 học tốt môn Kĩ thuật 3. Khảo sát chất lượng học tập của học sinh đầu năm: Nhiều năm qua, khi được phân công giảng dạy lớp 4, tôi đều tiến hành khảo sát chất lượng của các em. Năm học 2017 - 2018 này cũng vậy, khi mới nhận lớp tôi đã tiến hành khảo sát thông qua dạy những tiết dạy đầu năm học. Cụ thể: Kết quả khảo sát được thống kê qua bảng sau: Mức độ đánh giá Lớp Tổng số HS HTT HT CHT 4E 60 15 35 10 * Nhận xét: Qua bảng thống kê kết quả khảo sát trên, tôi thấy rằng kĩ năng thực hành của học sinh còn nhiều hạn chế. 20